Disregulatie Deel 10: Neuroplasticiteit'Disregulatie uitleggen is niet altijd even makkelijk, aangezien het om een diepliggend probleem gaat en bijbehorende gedragingen vaak routine geworden zijn. Hopelijk heb je tips en informatie kunnen halen uit de voorgaande posts uit deze serie, maar om het belang van herhaling nog eens te onderstrepen sluit ik af met een uitleg over Neuroplasticiteit: Het vermogen van de hersenen om zich te herstellen en aan te passen. Hoe goed of snel prikkels via het brein en het zenuwstelsel naar de juiste spier(groepen) worden gestuurd, hoe sterker de reactie; dit komt door de diepe groeven in het brein, die informatie supersnel kunnen doorgeven dankzij repetitief afgelegde/gebruikte banen. Wist je bijvoorbeeld dat intelligentie niet wordt bepaald door de grootte van het brein, maar door de diepte van deze hersengroeven? Wanneer wij bepaald gedrag in paarden - inclusief de bijbehorende emotie- willen veranderen, zal er dus een nieuwe route/baan in het brein gemaakt moeten worden om het uiteindelijke, gewenste gedrag te creëeren. Hoe vaker deze nieuwe route wordt afgelegd, hoe dieper de nieuwe groef wordt en de oude uiteindelijk verdwijnt: patronen die door een menselijk en dierlijk brein niet meer gebruikt worden, worden langzaam opgelost terwijl de nieuwe hersengroeven 'Het Nieuwe Normaal' helpen creëeren. Naast herhaling is werken onder de threshold daarom minstens zo belangrijk! Dat er wel eens triggers af gaan is volledig normaal en niet te voorkomen, MAAR: als een paard zich al in Level 10 van paniek bevindt is het veel moeilijker om hieraan te werken dan als het zich slechts in Level 4 bevindt. Hoe sterker de emotie, hoe sneller Neurologische banen worden afgelegd in dus de verkeerde richtingen en hoe moeilijker het is om de andere kant op te gaan werken. Zorgen voor bewerkbaar gedrag (lagere/minder heftige emoties en prikkels) is dus belangrijk voor het hele systeem om veranderingen optimaal te verwerken. Gaan we te snel, dan prikkelen we juist die neurologische banen inclusief gedrag die we niet willen. Te langzaam werken kan ook voor stress zoals anxiety zorgen, ga daarom altijd uit van het individuele paard en wat op dit moment het beste werkt: 'Follow the Horse, Not the Method'
0 Comments
Disregulatie Deel 9: emotionele Intelligentie'Dit zijn de 4 componenten van Emotionele Intelligentie: 1. Self Awareness 2. Self Management/Self Actualization 3. Social Awareness 4. Relationship Management Wanneer we werken met paarden (of andere mensen) hebben we met name te maken met Nr. 3: Zijn we juist afgesteld op andermans gevoelens en emoties? Belangrijker nog: zijn we wel goed afgesteld op onze eigen Emoties (Nr.1) en in staat om deze op een gezonde manier te reguleren (Nr. 2)? Er zijn geen quick fixes om dit punt succesvol te bereiken. Emotionele Intelligentie is waar een paard aanspraak op maakt wanneer het behoefte heeft aan menselijke ondersteuning en begeleiding. Dat betekent dat wij als mens regelmatig even op de rem moeten trappen, om onze dagelijkse (mentale) gedachtenstroom te remmen en weer even in het hier en nu te 'landen'. Een oefening of gewoonte die niet iedereen makkelijk vindt, waardoor we vaak blijven haasten en stressen en daardoor steeds verder van ons eigen en andermans emotioneel intelligente systeem komen te staan. Deze verharding brengt (na verloop van tijd) ook fysiologische spanningen met zich mee, die paarden haarfijn opmerken en zich daardoor bij de ene persoon anders kunnen gedragen dan bij de ander, wat voor nog meer frustratie kan zorgen. We zitten dan in een cyclus van gedrag veroordelen en vermenselijken, in plaats van emoties ontdekken en deze helpen versterken of verminderen zodat paard en mens beiden op een gezondere manier leren reageren op en omgaan met eigen en elkaars emoties en prikkels. Dit kost bij zowel mens als paard tijd en heel veel herhaling, met inachtneming van bovengenoemde 4 regels om zo weer dichter bij onszelf en onze paarden te komen.' Lees verder: Disregulatie deel 10, Knikkertjes Rollen/Neuroplasticiteit
Disregulatie Deel 8: Emotional Development 'Het herprogrammeren van het zenuwstelsel wordt - in de paardenwereld - ook wel Emotional Development genoemd. Bij mensen spreken we van een 3 Stappen programma; 1.Onderontwikkelde Emoties 2.Persoonlijke Ontwikkeling 3.Complexe Emoties. Doordat paarden een ander level van zelfbewustzijn hebben (het ontbreken van de Mental Layer) worden deze stappen doorgaans gecombineerd; afhankelijk van de elementen -zoals triggers- die zich tijdens een training aandienen werken we aan ontspanning, focus, proprioceptie, emotionele en fysieke balans en meer. Geleidelijk zorgen deze veranderingen voor nieuwe Neurologische pathways en dus gedragingen. Herhaling is nog steeds het sleutelwoord: door eerst al het voorwerk (zie vorige posts uit serie) te 'installeren' kunnen we veel meer onder de threshold/emotionele grens blijven. Dit betekent dat er wellicht wel een trigger af kan gaan, maar de explosie zoals vanouds uitblijft. Willen vluchten is bijvoorbeeld geen explosie maar een trigger die regelmatig terug kan komen wanneer we beginnen met Emotional Development. 'Processen' is daarom een onmisbaar onderdeel: laat je paard prikkels uit zijn omgeving en bijbehorende interne stimuli observeren en verwerken, in plaats van hem af te willen leiden of dwingen om door te lopen. In het laatste geval triggeren we dan juist wat we niet willen: we leren het paard sneller te bewegen en reageren in plaats van observeren en nadenken bij potentieel gevaar. Emotional Development betekent dus het geleidelijk toenemen van het vermogen om emoties waar te nemen, beoordelen en beheersen. Voor dit proces zijn zowel fysieke als cognitieve en emotionele veranderingen nodig, wat voor een chronisch gestresst en gedisreguleerd paard nog erg beperkt is; ze reageren enkel in Vecht of Vlucht. Dit belicht weer het belang van het voorwerk om reacties te kunnen verkleinen en tegelijkertijd te blijven communiceren. Om zulke paarden succesvol te kunnen begeleiden is Emotional Intelligence (EQ vs IQ) vanuit de mens onmisbaar. Daarom de volgende keer: Emotionele Intelligentie.' Lees verder: Disregulatie Deel 9, Emotionele Intelligentie
Disregulatie Deel 7: Co-regulatie'Co-Regulatie betekent het onbewust afstemmen op de gevoelens en acties van een ander (mens of dier) tijdens spannende situaties. Dit wordt geactiveerd door spiegelneuronen; we herkennen en spiegelen een ander (horende bij de polyvagaaltheorie) waardoor de Fight/Flight response afneemt. Co-Regulatie is (voor mij) onmisbaar wanneer we werken met getraumatiseerde en wilde paarden, die langdurig kunnen schipperen tussen Vechten of Vluchten en vaak in combinatie met regelmatige 'explosies'. Compartmentalizing is ook belangrijk; niet meegaan in de emoties en acties van een onrustig paard, maar kunnen aarden en steun bieden in de vorm van een kalme aanwezigheid. Onderling bieden paarden elkaar deze steun ook: regelmatig zie ik paarden naar elkaar toe trekken tijdens spannende situaties, ook tijdens het trainen! Op zelfs grote afstand merken ze de marginale veranderingen in elkaars gemoedstoestand en schieten ze te hulp: Een reden waarom ik mijn round pen regelmatig open laat, als uitnodiging naar leden van de kudde. Maar ook na een training kunnen paarden behoefte hebben aan steun. Observeer eens wat je paard doet na jullie training, naar welke paarden hij trekt of welke plekken hij opzoekt en of/hoe veel spanning hij los laat en op welke manier. In mijn eigen kudde zie ik bijvoorbeeld een behoefte aan spelen om wat restjes spanning kwijt te raken en weer emotioneel in balans (Homeostase) te komen. Uiteindelijk -na veel herhaling- kan Co-Regulatie leiden tot Zelf-Regulatie: Het zenuwstelsel is dan weer in staat om stress na spannende situaties op een gezonde manier af te vloeien. Dit is opnieuw afhankelijk van het individuele paard en het eventueel opgeslagen emotionele trauma.' Lees verder: Disregulatie Deel 8, Emotional Development
DIsregulatie Deel 6: Disregulatie en Hormonen'Hormonale Disbalans = nog een voorbeeld van hoe disregulatie niet alleen tot emotionele, maar ook tot fysieke problemen kan leiden. 'Pismerries' hebben veelal door een overactieve hippocampus last van langdurige cortisol-aanmaak, bijvoorbeeld door isolatie op stal, te weinig natuurlijk contact met en keuzevrijheid in het contact met soortgenoten of te veel/langdurige prikkels op stal. Zeker merries met een natuurlijke dispositie om zelfstandig te zijn (en in de volksmond 'dominant' genoemd worden) maar ook hengsten ervaren stress wanneer ze deze impulses niet tot uiting kunnen brengen. Brain games, browsen, een ruimtelijke omgeving met in verhouding de juiste soortgenoten is waar alle, maar zeker dit soort paarden het beste gedijen. In het geval van fysieke problemen is ondersteuning van een arts verstandig: het systeem kan wat hulp gebruiken en zo voorkomen we dat bepaalde gedragingen of problemen Het Nieuwe Normaal worden. Het zenuwstelsel herprogrammeren kost veel tijd en herhaling, iets dat ze in Neuroplasticiteit ook wel 'knikkertjes rollen' noemen. De juiste prikkels en impulses maken nieuwe en steeds diepere groeven in de hersenen totdat het afleggen van deze route Normaal is. In de praktijk betekent dat vaak ups & downs, zeker met inachtneming van de schommelingen van de hormonale spiegel. Geef het systeem daarom de kans en tijd om prikkels en impulses geleidelijk op een nieuwe manier te verwerken. Kijk per dag wat het individuele paard aan kan en hoe vol het emotionele emmertje al zit; bedenk vervolgens hoe je de situatie positief kan beïnvloeden, bijvoorbeeld door eerst te helpen met het afvloeien van spanning. Op 'betere' dagen kunnen we werken aan weerbaarheid van het systeem, door geleidelijk prikkels toe te voegen aan een training of omgeving. Met inachtneming van Stress Responses observeren we het emotionele emmertje, helpen we waar nodig met Releasen en herhalen we deze Neurologische stappen binnen de threshold. Zo kunnen we zonder extra belasting en overprikkeling verlichting bieden aan het zenuwstelsel, wat uiteindelijk zorgt voor een verbeterde fysiologie en anatomie.' Lees verder: Disregulatie Deel 7, Co-Regulatie
Disregulatie deel 5: |
Love, Zoë van Mourik | Equine Trauma & Behavior Specialist www.zoevanmourik.com & www.houseofhorsemanship.nl |
Disregulatie deel 4: Zelf-Regulatie
Of, hoe en wanneer een paard weer in staat is om zelf spanning af te vloeien is afhankelijk van omgevingsfactoren en het individuele paard: Nature versus Nurture, Genen versus Omgeving. Rehabilitatie en training hebben alleen nut als management (leefomstandigheden) ook in dit plaatje wordt meegenomen, wat in de praktijk vaak maatwerk betekent en niet op elke grote/pensionstal mogelijk is.
Emotioneel trauma tijdens formatieve jaren kan ook in het volwassen leven van een paard terug blijven komen, in een eventueel mildere vorm. Dit soort paarden zijn tijdens bepaalde situaties en omstandigheden erg alert (hypervigilance) waarna ze uit het niets lijken te ontploffen, of sluiten zich mentaal af (apathie) met alsnog een uiteindelijke explosie als gevolg.
Het zenuwstelsel is in zo'n geval niet meer in staat tot Zelf-Regulatie waardoor het (emotionele) emmertje vol blijft lopen en zich weer leegt tijdens zo'n hevige uitbarsting. Vermoeidheid, (s)loomheid en slapen kunnen vervolgens ook voorkomen; het systeem komt bij van de intense opbouw en release.
Homeostase is het sleutelwoord bij Disregulatie; 'Het optimale evenwicht van een levend organisme' (Walter Bradford Cannon, 1926). Maar hoe bereiken we deze optimale staat van zijn? Hoe elimineren we triggers en impulses van het zenuwstelsel die stammen uit emotioneel trauma? Dit doen we door middel van Co-Regulatie; we geven het paard de kans zich af te stemmen op onze geaarde aanwezigheid tijdens heftige prikkels en spannende situaties.
Lees verder: Disregulatie Deel 5, Het Zelfhelend Vermogen
Love, Zoë van Mourik | Equine Trauma & Behavior Specialist www.zoevanmourik.com & www.houseofhorsemanship.nl |
Disregulatie deel 3: Interne versus Externe Prikkels
'Hoe zie ik het verschil?'
In de praktijk gaan Interne en Externe prikkels hand in hand. Het zenuwstelsel is nauw afgesteld maar hoe deze prikkels en impulses worden verwerkt, is afhankelijk van elk individueel paard. Zo kan het ene paard vurig zijn maar door een goed afgesteld zenuwstelsel (Zelf-Regulatie) nooit onhandelbaar of explosief en kan een ander paard braaf of zelfs sloom zijn maar plots heftig reageren op onverwachte prikkels.
Disregulatie betekent ook dat het zenuwstelsel niet in staat is om zelfstandig spanning af te vloeien (Zelf-Regulatie), waardoor prikkels zich blijven opstapelen. Wanneer het emotionele emmertje vol is volgt de onvermijdbare explosie en lijkt het paard plotseling 'gevaarlijk', 'ongehoorzaam', etc. Dit gedrag bestraffen zorgt voor een extra override op het al overprikkelde zenuwstelsel, waardoor het paard vanuit zelfbescherming nòg groter reageert of dichtslaat en apathisch (Learned Helplesness) wordt.
Hieronder 4 veel voorkomende voorbeelden van hoe Disregulatie kan ontstaan en op welke manier:
1: Verwaarlozing -> Honger -> Maagzweren = Disregulatie / Voernijd
2: Afspenen -> Angst, Verdriet = Disregulatie / Verlatingsangst
3. Vaak Verhuizen -> Andere eigenaars -> Hypervigilance = Algemene Disregulatie / Verlatingsangst
4. Mishandeling/Verwaarlozing tijdens formatieve jaren -> Hormonale disbalans -> Verlatingsangst = Hormonale en Algemene Disregulatie
Of en op welke manier een paard in staat is om het zenuwstelsel in balans (Homeostase) te krijgen is afhankelijk van een scala aan factoren, van huisvesting tot opnieuw het systeem van het individuele paard.'
Lees verder: Disregulatie Deel 4, Zelf-Regulatie
Love, Zoë van Mourik | Equine Trauma & Behavior Specialist www.zoevanmourik.com & www.houseofhorsemanship.nl |
Disregulatie Deel 2
*deel van serie
'Net als wij mensen kunnen paarden naast emotionele/mentale problemen ook fysieke problemen ondervinden door Disregulatie. De mate van deze problemen is opnieuw afhankelijk van elementen als genen (Nature) en leefomstandigheden (Nurture).
Fysieke problemen die voor kunnen komen zijn:
- maagzweren, spijsverteringsproblemen
- PPID/cushing, Alopecia en meer auto-immuunziekten
- huidaandoeningen en ziekten/allergieën
- spierverkrampingen
- hormonale disbalans/cysten/onvruchtbaarheid
- Head Shaking
De mentaal/emotionele problemen - of in de volksmond 'Gedragsproblemen' - zijn dus logische en natuurlijke gevolgen van een overprikkeld zenuwstelsel. Zeker ongemak als pijn is een hevige prikkel en houdt de boel in disbalans; sluit daarom altijd pijn als eerste uit.
Pain Memories of Pijn Anticipatie is nog een voorbeeld van hoe het paard fysiek in disbalans geraakt en blijft reageren vanuit een grijsgedraaide plaat, zelfs nadat de pijn verholpen is; het is een automatische respons/ beschermingsmechanisme geworden. Dit heeft met Neuroplasticiteit te maken: het grijsgedraaide plaatje = een automatische respons geworden en deze veranderen kost tijd en met name herhaling. Dit wordt in de wereld van Neuroplasticiteit ook wel 'knikkertjes rollen' genoemd.
Geef je paard dus de tijd om ongezonde, oude patronen geleidelijk te vervangen door nieuwe, gezonde reacties en help hem hierbij (Co-Regulatie).
Lees verder: Disregulatie Deel 3, Interne vs Externe Prikkels
Love, Zoë van Mourik | Equine Trauma & Behavior Specialist www.zoevanmourik.com & www.houseofhorsemanship.nl |
Disregulatie Deel 1
*deel van serie, Deel 1:
'Wat is Disregulatie?'
Kort door de bocht is Disregulatie het tegenovergestelde van Regulatie: het zenuwstelsel is uit balans. Dit uit zich doorgaans in niet alleen heel uiteenlopende maar ook in inconsistente problemen, die de ene dag wel en de andere dag niet of in mindere mate aanwezig zijn.
Bijvoorbeeld:
- de ene dag erg 'aan' staan, de andere dag erg sloom, loom of zelfs zichtbaar moe
- het 'aan' staan afwisselen met apathie/zich afsluiten
- stress eten, duiken op voedsel en van plek blijven wisselen
- andere paarden opjagen
- angsten voor objecten of geluiden waar het paard soms wel/niet van schrikt
Ook wij mensen kunnen door impactvolle gebeurtenissen in ons leven plots last krijgen van een zenuwstelsel dat overprikkeld is. Zeker tijdens formatieve jaren neemt ons zenuwstelsel informatie veel sneller op, of dat nou positief of negatief is: instinctueel is het enkel van belang wat wij hiervan leren om in leven te blijven, net als bij paarden. Een traumatische gebeurtenis kunnen zowel mensen als paarden vaak niet direct verwerken waardoor er in sommige gevallen ook een coping-mechanisme ontstaat. Dit mechanisme kan uiteindelijk ook omslaan in disregulatie.
Problemen die zich doorgaans bij mensen ontwikkelen door Disregulatie:
- anxiety
- social anxiety
- (c-)ptss
- auto-immuunziekten
- huidaandoeningen (eczeem)
- spijsverteringsproblemen (overgevoeligheid)
Afhankelijk van genen, leeftijd en kennis en kunde is Disregulatie te behandelen en sommige gevallen zelfs te verhelpen! Dit is naast bovengenoemde elementen (zoals genen en leeftijd) afhankelijk van het zelfhelend vermogen en of wij daar positief invloed op uitoefenen (Nature vs Nurture). Uiteindelijk wordt de kwaliteit en functionaliteit van het zenuwstelsel bepaald door hoe goed een paard is afgesteld op en om kan gaan met zowel interne als externe prikkels en processen. Het reguleren van interne prikkels begint dus vroeg, al in de baarmoeder van de merrie. Ervaart zij veel stress dan wordt het ongeboren veulen hierdoor beïnvloed, uiteindelijk ook in gedragingen die zichtbaar worden wanneer het geboren is en opgroeit.
》Lees verder: Disregulatie Deel 2
Love, Zoë van Mourik | Equine Trauma & Behavior Specialist www.zoevanmourik.com & www.houseofhorsemanship.nl |
Author
Zoë van Mourik: Equine Trauma Specialist, Behaviorist
Archives
October 2024
June 2024
April 2024
November 2023
August 2023
June 2023
November 2022
October 2022
August 2022
June 2022
May 2022
Categories
All
Abuse
Adaptogeen
Arabier
Balance Pad
Bitloos
Bodywrap
Buck-brannaman
Case
Collaboration
De Groene Os
Disregulatie
E+
Energy Healing
Energy Therapy
English
Esdr
Flooding
Fysieke Problemen
Gangenpaarden
Gedrag
Gedragsproblemen
How To
Iet
Insights
Jonge Paarden
Kruiden
Maagproblemen
Metaphysics
NATO
Natural Horsemanship
NeuroRehabilitation
Partnerschap
Psychology
Ras
Rehabliteren
Retreat
Review
Ruiters
Self Development
Self-development
Serie
Shamanism
Story
Training
Update
Usa
Vermenselijken
Video
Wetenschap
Wilde Paarden
Zintuigen